ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ της ΑΓΙΑΣ ΜΑΥΡΑΣ
(1925-1937)
(Προδημοσίευση μέρους σχετικής εργασίας για το ποδόσφαιρο στη Λευκάδα 1924-1938 του Σπύρου Πολίτη, Καθηγητή Φυσικής Αγωγής και Προπονητή Ποδοφαίρου)
Στην είσοδο του νησιού και της πόλης της Λευκάδας, εδώ κι αιώνες στέκει αγέρωχο, ανίκητο απ’ το χρόνο, το θρυλικό Κάστρο της Αγίας Μαύρας!!!
Το φρούριο άρχισε να κτίζεται το 1300μΧ, αφού πρώτα, το 1293 η Λευκάδα πέρασε στα χέρια του Ιωάννη Α’ Ορσίνι, ως προίκα του, από τον ηγεμόνα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, Νικηφόρο Α΄ Κομνηνό.
Ο Ορσίνι, κτίζει το φρούριο της πόλης για να προστατέψει το νησί απ’ τις επιδρομές των πειρατών. Λίγο καιρό αργότερα κτίστηκε μέσα στο κάστρο και ο ναός της Αγίας Μαύρας, απ’ τον οποίο πήρε το όνομά του . Με την πάροδο των αιώνων κι τις αλλαγές των κατακτητών, γίνονται προσθέσεις και τροποποιήσεις στο φρούριο. Τελευταία προσθήκη αυτή των Άγγλων, που κατασκεύασαν το 1864 , το λιμάνι στη βόρεια πλευρά του.
Αργότερα έγινε στρατώνας για τα ελληνικά στρατεύματα (15o Σύνταγμα), στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο φιλοξένησε Τούρκους αιχμαλώτους, από το 1922-32 φιλοξένησε πρόσφυγες, που μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, φτάνουν στο νησί κυνηγημένοι από τους τόπους τους κι εγκαθίστανται στην πόλη της Λευκάδας ενώ πολλοί από αυτούς κατοίκησαν στο κάστρο της Αγίας Μαύρας. Το 1938 ερειπώθηκε εντελώς, αφού το Μεταξικό κράτος , εκποίησε τα υλικά των τειχών , των προμαχώνων και των κτιρίων , για να ενισχύσει το Μετοχικό Ταμείο Στρατού! Υπεύθυνος κατεδάφισης ο εκ Λευκάδος λοχαγός του Μηχανικού, Μεσσήνης! (1)
ΟΜΩΣ!!! Κι ενώ όλοι γνωρίζουμε τη χρήση των Κάστρων, καμιά φορά η μοίρα, αλλάζει τις χρήσεις των Φρουρίων σε σχέση με τον σκοπό κτισίματος τους! Για το Φρούριο της Αγίας Μαύρας, επιφυλασσόταν μια χρήση ξένη ως προς την αρχική του, σχετική όμως με …μάχες! Αυτή τη φορά μάχες ποδοσφαίρου, όπου οι στρατιώτες έγιναν ποδοσφαιριστές και οι σιδερένιες ολοστρόγγυλες βόμβες αντικαταστάθηκαν από μπάλες ποδοσφαίρου. Άραγε, πόσοι από μας τους Λευκαδίτες, γνωρίζουμε ότι το Φρούριο της Αγίας Μαύρας, υπήρξε και γήπεδο ποδοσφαίρου;
ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΥΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
Στο τέλος της δεκαετίας του 1910 και κυρίως, στη δεκαετία του 1920, έχουμε την εμφάνιση πολλών ποδοσφαιρικών συλλόγων στην Ελλάδα, χάρις στις οποίες το άθλημα διαδίδεται σ όλη την επικράτεια!
Έτσι και στη Λευκάδα, εμφανίζονται σύλλογοι επίσημοι, όπως η Σαπφώ (1924) , η Νίκη (1924), ο Κεραυνός (1925) ο ΣΕΦΑ Τηλυκράτης(1927) , ο Απόλλων (1928), ο Παλλευκάδιος Αθλητικός
Σύλλογος «Διώξιππος» (1929) , η Λευκάδα (1932), ο Άρης (1936)( 2) , αλλά και άλλοι όπως η Νίκη, ο Λέων, η Εργατική κλπ, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην… «σπορά» του αθλήματος του ποδοσφαίρου.
Επίσης σημαντική συμμετοχή στο τότε ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι , διεκδικεί και η ομάδα του Γυμνασίου Λευκάδας, κυρίως υπό την καθοδήγηση του Γυμναστή Ευσταθίου Σάντα!
Σ όλη τη χώρα όμως, υπάρχουν ανάγκες χώρων άθλησης και μια και μιλάμε για ποδόσφαιρο, υπάρχουν ανάγκες γηπέδων για το άθλημα, που έχει αρχίσει να γίνεται δημοφιλές !
Έτσι λοιπόν, και στη Λευκάδα, ανάμεσα στα υπόλοιπα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ομάδες εκείνης της εποχής , ήταν κι αυτό των προπονητικών κι αγωνιστικών χώρων!
Στον τόπο μας, οι προπονήσεις γινόταν σε διάφορες περιοχές, όπως, στα Βαρδάνια, σε χώρο κοντά στο τότε Γυμνάσιο Αρρένων, στη Κουζούντελη στο χώρο του παραδοσιακού σήμερα καφενείου «τ’ Αμερικάνου» και σε διάφορες άλλες «αλάνες».
Όμως, σαν κύριος χώρος άθλησης είχε επιλεγεί, από τους εμπλεκόμενους νεαρούς, το Κάστρο της Αγίας Μαύρας. Κι αυτό, γιατί ήταν ήδη σχετικά διαμορφωμένος και από πλευράς ποιότητας του εδάφους, ήταν ο πιο ενδεδειγμένος, αφού κάποιοι από τους άλλους χρησιμοποιούμενους χώρους ήταν ελώδεις!
Έτσι, το ιστορικό αυτό μνημείο, χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες των ομάδων μας από το 1924 έως και το 1937, μιας και το 1938 εγκαινιάστηκε , για ποδοσφαιρικούς αγώνες το γήπεδο στον Αμπελώνα!
Στον χώρο αυτό γινόταν, εκτός από τις προπονήσεις και πολλά παιγνίδια, ανάμεσα στις τότε ομάδες μας, αλλά και μ αντιπάλους από την Πρέβεζα, την Κέρκυρα, την Άρτα, τα Γιάννενα και γενικά τις κοντινές σε μας περιοχές.
Σ’ αυτό το γήπεδο έγιναν επίσης ποδοσφαιρικές συναντήσεις , των αθλητών μας εκείνης της εποχής με τα πληρώματα των θωρηκτών μοίρας του Αγγλικού Στόλου της Μεσογείου. Τα πλοία αυτά ήταν το Royal-Sovereign και το Resolution!
ΝΟΕΡΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ ΤΟΥ!
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης προ ετών, στο χώρο του Φρουρίου κι έχοντας τη γνώση ότι αυτό χρησιμοποιήθηκε ως γήπεδο ποδοσφαίρου, μου δημιουργήθηκε η αθλητική ιστορική περιέργεια, να διαπιστώσω , πως αυτό ήταν τοποθετημένο στο χώρο, τι προσανατολισμό και διαστάσεις είχε, αν τότε χρησιμοποιούνταν αποδυτήρια ή και γραφεία. Από τις επάλξεις του Φρουρίου μας, κοίταζα τον μεγάλο άδειο χώρο που απλώνεται στα πόδια μας, κατά την είσοδο στον κύριο χώρο, τα ερειπωμένα κτίσματα που άλλοτε έκρυβαν ζωή και δραστηριότητα, και τώρα έμειναν εκεί να μας θυμίζουν ένδοξες και μη, στιγμές του μακρινού παρελθόντος.
Αν περιδιαβείς, το Κάστρο, στο μυαλό σου, ως φυσική συνέχεια, αναπαρασταίνεις εικόνες, με τους κατοίκους του και τις ασχολίες τους, τις μάχες που δόθηκαν στις δώδεκα πολιορκίες που έγιναν σ αυτό το οχυρό, τους στρατιώτες να δίνουν τη μάχη για τη ζωή τους και την ελευθερία του Φρουρίου, τις φυλακές με τους κρατουμένους τους, την Άγια Μαύρα σε στιγμές θρησκευτικής δόξας, σημαίες με οικόσημα ν ανεμίζουν στους πύργους του, τα βαριά μεταλλικά κανόνια να ξερνάνε το θανατηφόρο περιεχόμενο τους καβαλαραίους και πεζούς να τρέχουν από προμαχώνα σε προμαχώνα. Σκέπτεσαι φορές, κατά τις οποίες, οι κάτοικοι αλαλάζουν από χαρά γιατί κατάφεραν ν απωθήσουν τον επίδοξο πορθητή κι άλλες που αγωνιούν για την τύχη τους όταν το φρούριο άλλαζε κατακτητή.
Και ακολούθως, ερχόμενος εκεί γύρω στο 1925 , πλάθεις τις εικόνες, των αθλητών , να δίνουν άλλες μάχες, ειρηνικές αλλά κι επεισοδιακές ίσως. Αυτή τη φορά σ ένα άλλο πεδίο μάχης. Στον γηπεδικό πλέον χώρο, όπως διαμορφώθηκε το Κάστρο της Αγίας Μαύρας! Είκοσι δύο παιδιά, κατάκοπα από την προσπάθεια, προσπαθούν να κατακτήσουν τη νίκη. Κάθε ομάδα για λογαριασμό της. Έντεκα εναντίον έντεκα. Γεμάτα ενθουσιασμό για το νέο αυτό άθλημα που μπήκε στη ζωή τους. Φτιάχνουν το νέο πεδίο μάχης , που περικλείεται μέσα σε τέσσαρες λευκές γραμμές, σε ορθογώνιο σχήμα και η επί μέρους νίκη ενός πολέμου , είναι πόσες φορές η μπάλα , θα καταλήξει στ αντίπαλα γκολπόστ!
Κάποιους από αυτούς τους ζήσαμε, ως γεροντότερους, όσοι είμαστε άνω των 50-60 ετών. Κυκλοφορούσαν ανάμεσα μας, ως πρόσφατα! Μέχρι το 2000, ίσως και παραπάνω!
Ο Βαλαμόντες ο Κώστας, ο Μανουδης ο Αναστασιος, ο Εμπλαστρας ο Γιάννης, ο Βαγενάς ο Σπύρος, ο Γράψας ο Γιάννης, ο Βλάχος ο Τάκης, ο Νησιώτης ο Αντρέας, ο Περδικάρης ο Πάνος , ο Αθηνιώτης ο Γιάννης, ο Καλυβιώτης ο Κώστας , ο Σκεπετάρης ο Ερμόλαος, ο Μπουρσινός ο Αλέκος, ο Ασπρογέρακας ο Πανος αλλά κι άλλοι, που λίαν συντόμως , σ’ επόμενη εργασία θ αναφερθούν. (σ.σ. Οι ανωτέρω αναφερόμενοι αποτελούν προσωπική γνώση του γράφοντος και προφανώς δεν είναι οι μόνοι, που έως και πριν 2-3 δεκαετίες ήταν εν ζωή. Σε επόμενη παρουσίαση θα έχουμε περισσότερες αναφορές σε παίκτες της εποχής!).
Αυτοί και οι συμπαίκτες τους εκείνης της εποχής, έρχονται στο μυαλό σου να τρέχουν πάνω κάτω, ανάμεσα στα υποτυπώδη, χωρίς δίχτυα ξύλινα δοκάρια, να θέλουν να νικήσουν τους αντιπάλους, να φωνάζουν ο ένας στον άλλο, τα κορμιά τους να γεμίζουν ιδρώτα και να φεύγουν χαρούμενοι ή στεναχωρημένοι, παίρνοντας το δρόμο του Κάστρου για την επιστροφή, στο σπίτι τους. Να παίζουν για το γόητρο της ομάδας τους, να παίζουν για το γόητρο της Λευκάδας, όταν αγωνιζόταν με γειτονικές ομάδες και γιατί όχι, για το γόητρο της Ελλάδας, όταν αγωνιζόταν με τους ναύτες του Αγγλικού στόλου της Μεσογείου!
Άραγε είχαν συνειδητοποιήσει τι άλλο είδους μάχες είχαν δοθεί σ αυτόν τον ιστορικό χώρο; Είχαν συνειδητοποιήσει ότι έγραφαν αθλητική ιστορία για τον τόπο μας; Μόνο οι αναπαυμένες ψυχές τους το ξέρουν!!!!
Με βάση αυτούς τους συλλογισμούς και τις νοερές εικόνες, αποφάσισα να δω συνολικά, το θέμα του Κάστρου της Αγίας Μαύρας , ως γήπεδο ποδοσφαίρου.
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΗΠΕΔΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ
Ας ξαναγυρίσουμε όμως, στην αναζήτηση της εικόνας του χώρου τότε… κάτι λιγότερο από 100 χρόνια πριν…
Το γήπεδο είχε τοποθετηθεί εντός του Κάστρου , αμέσως μετά την είσοδο στον κύριο χώρο του. Η μία μεγάλη πλευρά του η Δυτική, είναι παράλληλη, με τα τείχη που βλέπουμε, όπως βγαίνουμε από την πλωτή γέφυρα για Βόνιτσα και η Ανατολική πλευρά παράλληλα φυσικά μ αυτή, σ απόσταση περί τα 40-41 μέτρα. Στα άκρα τους , το Βόρειο προς το Ιόνιο και το Νότιο προς το μεγάλο ιβάρι, ήταν οι γραμμές του άουτ!
Επειδή ο άδειος από κτίρια χώρος δεν ήταν μεγάλος, τουλάχιστον για τα σημερινά δεδομένα, μας επιτρέπεται να υπολογίσουμε ότι, θα είχαν προσπαθήσει να τοποθετήσουν το ορθογώνιο γήπεδο, με τέτοιο τρόπο ώστε να αξιοποιείται η μεγαλύτερη δυνατή έκταση.
Με την χρήση της σημερινής τεχνολογίας, τοποθετήθηκε ένα ορθογώνιο γήπεδο, στον ελεύθερο χώρο, αξιοποιώντας ειδικά προγράμματα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή!
Η βασική βοήθεια προέρχεται από δύο φωτογραφίες εκείνης της εποχής (1932 και 1935-36), όπου φαίνονται τα ξύλινα τέρματα του γηπέδου και με γνώμονα τα κτίρια που φαίνονται σ’ αυτές, καθώς και ότι από αυτά έχει απομείνει επί του εδάφους σήμερα αλλά και πραγματοποιώντας και μια επιτόπια έρευνα του χώρου, εντοπίζοντας και τις γωνίες λήψης των φωτογραφιών, αποκτήθηκε μια πλήρης και σαφής εικόνα ! Μ αυτό τον τρόπο προσανατολίστηκε ο αγωνιστικός χώρος, μέσα στο Φρούριο!
ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
Το γήπεδο αυτό, είχε διαστάσεις περίπου 40-41 μέτρα πλάτος και 74-75 μήκος. Δεδομένου και του τρόπου (σύστημα 2-3-5) που έπαιζαν ποδόσφαιρο εκείνη την εποχή ίσως ήταν και ικανοποιημένοι απ αυτές τις διαστάσεις. Ούτως ή άλλως όμως, ήταν ο μόνος χώρος που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί γιατί οι υπόλοιποι είχαν προβλήματα διαφόρων φύσεων , με κυριότερο, όπως προαναφέρθηκε, αυτό της σύστασης του εδάφους τους, το οποίο ήταν βούρκος!
Επίσης ως χώρος «αποδυτηρίων» χρησιμοποιούταν, κτίριο που ακουμπά στην δυτική πλευρά του Κάστρου και στην αριστερή γωνία του γηπέδου. Το κτίριο αυτό , στην τελική του μορφή, Αγγλικής τεχνοτροπίας, είχε χρησιμοποιηθεί ως φυλακή. Ήταν διώροφο και στον πάνω όροφο είχε 5 δωμάτια! Αυτά χρησιμοποιούταν από τις ομάδες. Στην φωτογραφία τοποθέτησης του γηπέδου, προσδιορίζεται με το γράμμα Η.
Γράφει ο Νίκος Βαγενάς (3) στο βιβλίο του, «Το Κάστρο της Αγίας Μαύρας 1300-1977», έκδοση Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας το 2001:
«…Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες στο φρούριο και ορισμένοι απ αυτούς έμειναν εκεί. Μετά την αποχώρηση τους , γύρω στα 1932, ο όροφος σε πλήρη αθλιότητα χρησιμοποιήθηκε ως αποδυτήρια των ποδοσφαιρικών ομάδων της πόλης, οι οποίες είχαν μετατρέψει τότε τον εσωτερικό χώρο του κάστρου σε γήπεδο»
Σήμερα στη θέση του υπάρχει ένα κτίριο, που εξυπηρετεί διάφορες ανάγκες του Κάστρου και των επισκεπτών του.
ΑΓΩΝΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΥΡΑΣ
Με τα μέχρι σήμερα, τουλάχιστον από πλευράς του γράφοντος, ευρεθέντα στοιχεία, μπορούμε ν αναφερθούμε στις παρακάτω ποδοσφαιρικές «μάχες», που έλαβαν χώρα στο ιστορικό μας Φρούριο…
ΣΑΠΦΩ –ΝΙΚΗ 12 -10-1924. Δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα , παρά μόνο ότι υπήρξε καταφανής νίκη της Σαπφούς!!! (4)(Πρακτικά 4ης συνεδρίασης «Σαπφούς» 12 -10-1924)
ΑΠΟΛΛΩΝ – ΜΙΚΤΗ ΠΡΕΒΕΖΗΣ-ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 0-8, Ο αγώνας έγινε τον Μάιο του 1927 (5)
ΑΠΟΛΛΩΝ – Μικτή Αγγλικών Αντιτορπιλικών 1-1, Ο αγώνας έγινε το 1928 (6)
ΑΠΟΛΛΩΝ –Πανεργατική Κέρκυρας 1-4. Ο αγώνας έγινε το 1928 (7).
ΑΠΟΛΛΛΩΝ – ΣΕΦΑ ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ 1-0 στα 1928. (Σκόρερ ο Γιάννης Γράψας που το 1929 πήγε στον ΣΕΦΑ Τηλυκράτη).
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ- ΜΙΚΤΗ ΠΡΕΒΕΖΗΣ 1-3, στις 10-5-1929 (8).
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ –RESOLUTION 0-5 , στις 7-8-1929 (9).
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ –RESOLUTION στις 14-8-1929, άγνωστο αποτέλεσμα (10).
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ – ROYAL SOVEREIGN (άγνωστο το σκορ) Φεβρουάριος 1931 (11)
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ –«ΜΙΚΤΗ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ» 0-4, Μάρτιος 1932(12),
ΑΠΟΛΛΩΝ- Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ 0-9 στις 29-6-1932(13),
ΑΠΟΛΛΩΝ –ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΠΡΕΒΕΖΑΣ 0-4, στις 17-8-1932(14)
ΑΠΟΛΛΩΝ –Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ 1-1, Σεπτέμβριος 1932. Ο αγώνας διεκόπη , στα μέσα του δευτέρου ημιχρονίου, λόγω επεισοδίων μεταξύ φιλάθλων και παικτων(15)!
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ- ΝΙΚΟΠΟΛΗ ΠΡΕΒΕΖΗΣ 1-3, Σεπτέμβριος του 1932(16)
Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ – ΝΙΚΟΠΟΛΗ ΠΡΕΒΕΖΑΣ 3-1, στα 1933 (17) (νίκη για πρώτη φορά επί της Πρεβεζάνικης ομάδας)
ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ – Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ 2-3 , στις 12-4-1936(18)
ΑΡΗΣ (Λευκάδος) –Σ.Ε.Φ.Α ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ 8-4 στις 13-4-1936(19)
Προφανώς δεν ήταν μόνο αυτά τα παιγνίδια, δεν κατέστη όμως δυνατό, να βρεθούν λοιπά στοιχεία, σ αυτή τη φάση!
Στα χρόνια από το 1932 και μετά και κυρίως μετά το 1936, δίνονται πολλά παιγνίδια ανάμεσα στις τοπικές ομάδες, ΣΕΦΑ Τηλυκράτη , Κεραυνό και Άρη(20).
Χαρακτηριστικά υπάρχει στον τύπο της Λευκάδας και στην εφημερίδα η «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ» τον Απρίλιο του 1936 το εξής χαρακτηριστικό δημοσίευμα:
ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ
«Υπό των εκπροσώπων των αθλητικών σωματείων της Λευκάδας και του γυμναστού, εγένοντο τελευταίως συσκέψεις δια την προκήρυξιν πρωταθλήματος ποδοσφαίρου ενταύθα. Ενώ τα πράγματα διεξήγοντο ομαλά, την τελευταία στιγμήν επήλθεν διαφωνία μεταξύ «Κεραυνού» και «Τηλυκράτους», του μεν πρώτου προτείνοντος να προκηρυχθεί το πρωτάθλημα εντός του Μαΐου, του δε δευτέρου επιμένοντος ν αναβληθεί δια τον ερχόμενον Οκτώβριον.
Τελικώς ο «Κεραυνός» υπέβαλεν εις τους συλλόγους και τον Γυμναστήν αναλυτικάς προτάσεις τελέσεως πρωταθλήματος και αναμένεται η απάντησις των».
Από το δημοσίευμα προκύπτει ότι σαφώς υπήρχαν κι άλλες ομάδες σε αριθμό τέτοιον που να επαρκούν για την τέλεση ενός στοιχειώδους πρωταθλήματος, που θα ξεκινούσε η τον Μάιο ή τον Οκτώβριο και οι αγώνες θα δινόταν στο Φρούριο της Αγίας Μαύρας.
Στο ίδιο φύλο, επίσης υπάρχει και το ακόλουθο δημοσίευμα:
«ΚΕΡΑΥΝΟΣ» ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ «ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΝ»
«Ο «Κεραυνός» εκάλεσεν τον «Τηλυκράτην» εις φιλικήν ποδοσφαιρικήν συνάντησιν την Κυριακήν του Θωμά εις το γήπεδον του Φρουρίου. Η συνάντησις προβλέπεται ενδιαφέρουσα».
Σε επόμενη παρουσίαση, θα αναφερθούμε σε αναλυτικότερα στοιχεία που αφορούν στις ομάδες της Λευκάδας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και που ως επιπρόσθετο χαρακτηριστικό είχαν τη χρήση του Φρουρίου της Αγίας Μαύρας , ως χώρο προπόνησης και αγώνων.
Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω το Σπύρο Λάζαρη και το Θωμά Γεωργάκη, μηχανικούς του Δήμου Λευκάδας για την εξαιρετική συνεργασία και βοήθεια!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
2, 10, 11,12,14,15,20. ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: «Αθλητική και κοινωνική ιστορία του Τηλυκράτη Λευκάδος 1927-1987, Συνέχειες και ασυνέχειες». Εκδόσεις Κασταλία ,2008.
3. ΝΙΚΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ: «Το Κάστρο της Αγίας Μαύρας 1300-1977» Έκδοση: Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, 2001.
4. Βιβλίο Πρακτικών, 4ης συνεδρίασης «Σαπφούς» 12 -10-1924.
5,6,7 Περιοδικόν «ΟΛΑ ΤΑ ΣΠΟΡ» Αθήνα . Του εν Λευκάδι ανταποκριτή «Πρωτοπόρου», 20-3-1929.
1,8, 9,13,16,17 Αρχείο Ευσταθίου Σάντα 1932-36 , Χαραμόγλεια Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη.
18,19. Εφημερίδα «Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ», φύλλο 12, 19-4-1936.
